دانش پژوه مقطع کارشناسی زبان و ادبیات عرب، از کشور سوریه، مجتمع آموزش عالی بنت الهدی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران.
چکیده
تحقیق حاضر باهدف شناخت معنی لغوی کلمه عسر، یسر و کلمه مترادف با آن یعنی، حرج و آنچه از آنها مشتق شده و معانی تفسیری آنها در قرآن کریم نوشته شده است. روش تحقیق حاضر مطالعه تحلیلی- معنایی است که پژوهش را به‌سمت تحلیل معانی کلمات و روش عینی سوق می‌دهد. نگارنده پس از تجزیه و تحلیل واژه عسر با کلمات متضاد و مترادف آن در قرآن باکمک علم لغت و تفاسیر گوناگون به نتایجی دست یافت ازجمله کلمه عسر در بیشتر موارد در قرآن به‌معنی پریشانی، سختی و مشقت به‌کار رفته است. همچنین به ناتوانی در ادای بدهی، شدت امر، قیامت، اختلاف بین زوجین و جهنم اشاره شده است. کلمه حرج در قرآن به‌معنای ضیق، تنگی، سختی و گناه به‌کار رفته است. باتوجه به معنای این‌دو کلمه، قاعده نفی عسر و حرج و سقوط تکلیف شاق غیرقابل تحمل به‌حسب عادت ثابت می‌شود. واژه یسر به‌معنای سهولت، آسانی، آمادگی خوب، پنهان، اندک، آسان، بهشت، رفاه و آسایش آمده است که ذکر آن همراه عسر نشان می‌دهد که بعد از هر سختی آسانی است.
)