دانش پژوه مقطع کارشناسی زبان وادبیات عربی مجتمع آموزش عالی بنت الهدی
چکیده
زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ ﺑﻪ عنوان زﯾﺒﺎﺗﺮﯾﻦ و ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺮﯾﻦ زﺑﺎن دﻧﯿﺎ از ﻇﺮاﺋﻒ ﺑﻼﻏﯽ زﯾﺎدی در آثار ادﺑﯽ ﺧﻮد ﺑﻬﺮه ﺑﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ درﻣﯿﺎن آثار ادﺑﯽ ﻋﺮﺑﯽ اﺷﻌﺎر ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ از ﺟﺎﯾﮕﺎه وﯾﮋه ای ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. وﻗﻮف ﺑﺮ اﻃﻼل ﺑﻪ عنوان ﺳﻨﺘﯽ در اﺷﻌﺎر ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻪ اﺷﻌﺎر ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ داده اﺳﺖ. زﯾﺮا ﺑﺎ زﺑﺎن ﺑﺪون ﺗﮑﻠﻒ ﺑﺎ ﻃﻠﺐ ﻫﻢ دردی از ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺑﻪ ﺑﯿﺎن اﺣﺴﺎس ﺧﻮد ﻣﯽ ﭘﺮدازد. در این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی در ﻣﺒﺎﺣﺚ اﻃﻨﺎب در ﻣﯽ ﯾﺎﺑﯿﻢ ﺗﻘﺴﯿﻢ اﻃﻨﺎب ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺎﺷﯽ از ﻟﻔﺎﻇﯽ وﮐﻮﺷﺶ ﻫﺎی ﻋﻠﻤﺎی ﺑﻼﻏﺖ در ﺟﻬﺖ آزﻣﻮدن ﻣﻬﺎرت وﭼﯿﺮه دﺳﺘﯽ ﺷﺎﻋﺮان و ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﻋﺮب ﺑﻮده، در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻫﺎ ﻧﯿﺴﺖ و ﻣﯽ توان نتیجه ﮔرﻔﺖ که ﺑﺮ اﺳﺎس وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﻋﻠﻢ ﻣﻌﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻋﻠﻢ ﻣﻘﺘﻀﯿﺎت و اﺣﻮال ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، اﻃﻨﺎب ﻫﻢ ﺑﻪ عنوان ﻣﺒﺤﺜﯽ از ﻋﻠﻢ ﻣﻘﺘﻀﯿﺎت اﺣﻮال ﻣﺨﺎﻃﺐ اﺳﺖ و ﻧﻤﯽ توان ﻣﺤﺪوده ای ﺑﺮای آن ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮد. ﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺎس ﻫﺮ ﺟﺎﮐﻪ اﻃﻨﺎب ﻃﺒﻖ ﻣﻘﺘﻀﯿﺎت اﺣﻮال ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺑﺎﺷﺪ و ﻓﺎیده ای ﺑﺮ آن ﻣﺘﺮﺗﺐ شود، ﻣﯽ توان آن را اﻃﻨﺎب ﻣﻔﯿﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ وﻗﻮف ﺑﺮ اﻃﻼل ﻫﻢ ﮐﻪ اﻏﺮاض و فوایدی ﺑﺮ آن ﻣﺘﺮﺗﺐ اﺳﺖ ﮔﻮﻧﻪ ای از اﻃﻨﺎب ﻣﻔﯿﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
)